Jakie ćwiczenia mogą wykonywać osoby z niepełnosprawnością?

Choć niepełnosprawność kojarzona jest przede wszystkim z poruszaniem się na wózku, ma ona znacznie więcej postaci. Niepełnosprawne są także osoby z niedowładem, niewidome i niedowidzące. A także głuche i niedosłyszące oraz z problemami układu nerwowego. Zdecydowana większość niepełnosprawnych powinna uprawiać różne formy aktywności fizycznej. Oczywiście pod warunkiem, że będzie to aktywność dostosowana do indywidualnych możliwości, a gdy to konieczne (np. w przypadku osób niewidomych), wykonywana z odpowiednią dawką ostrożności.

Sprawni niepełnosprawni – dlaczego sport ma znaczenie?

Aktywność fizyczna służy nie tylko rozwijaniu mięśni i poprawie kondycji fizycznej, ale zapewnia także systematyczny kontakt z innymi ludźmi, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania każdego człowieka.

Istnieją trzy rodzaje aktywności fizycznej istotnej dla rehabilitacji osób z niepełnosprawnością:

• Ćwiczenia rehabilitacyjne, ściśle ukierunkowane na dysfunkcję, np. nauka chodzenia dla osoby po ciężkim wypadku lub trening przywracający sprawność ręki czy dłoni.
• Ćwiczenia rekreacyjne, czyli aktywność uprawiana przede wszystkim w celu utrzymania i rozwoju sprawności funkcjonalnej.
• Sport wyczynowy – parasport, w którym rozmaite dyscypliny mogą być przez niepełnosprawnych uprawiane wyczynowo w celu uzyskania jak najlepszych wyników.

Rodzaje sportów dla osób z niepełnosprawnością

Osoby z niepełnosprawnością mogą uprawiać szereg dyscyplin sportowych, których mnogość wynika między innymi ze zróżnicowania dysfunkcji.

Wyróżniamy grupę osób z porażeniem mózgowym, z uszkodzeniami narządu ruchu, z paraplegią (paraliżem poprzecznym), po amputacjach kończyn, z niedowładem wzroku lub słuchu. Powszechnie znane dyscypliny sportowe mogą być uprawiane przez osoby z poszczególnych grup, o ile dysfunkcja całkowicie tego nie wyklucza. Na przykład osoby niewidome i niedowidzące mogą grać w odpowiednik piłki ręcznej, posługując się specjalną piłką z otworami i dzwoneczkami. Osoby po amputacjach kończyn mogą grać w piłkę nożną. Zawodnicy z pola (po amputacji jednej nogi) poruszają się przy pomocy kul łokciowych, a bramkarzami są osoby pozbawione jednej ręki.

Niepełnosprawni grają też m.in. w siatkówkę (na siedząco), koszykówkę na wózkach, uprawiają tenis stołowy, kolarstwo, łucznictwo, rozmaite dyscypliny lekkoatletyczne, tenis na wózkach, wioślarstwo, żeglarstwo, kajakarstwo, szermierkę, strzelectwo, podnoszenie ciężarów, wyścigi na wózkach, a także grają w badmintona.

Czy siłownia to dobre miejsce dla osób z niepełnosprawnością?

Osoby niepełnosprawne mogą korzystać z wielu urządzeń do ćwiczeń dostępnych na siłowniach. Niekiedy mogą potrzebować pomocy np. w przygotowaniu sztangi. Jej podnoszenie, o ile nie wymaga asekuracji ze względów bezpieczeństwa, mogą już wykonywać samodzielnie. Podobnie jest z ćwiczeniami na stepie i stepperze oraz bieżni dla osób z uszkodzeniami wzroku i słuchu. Ludzie po amputacjach mogą wykonywać najrozmaitsze ćwiczenia kończyn, mięśni pośladków i kręgosłupa. Osoby jeżdżące na wózku wykorzystują ćwiczenia siłowe, by wzmocnić mięśnie rąk. Sile ręce ułatwiają pokonywanie dłuższych dystansów i pozwalają bez trudu przesiadać się z wózka i na wózek.

Ogólnorozwojowe ćwiczenia na siłowni są również dobrym rozwiązaniem dla osób niepełnosprawnych, uprawiających konkretną dyscyplinę sportu. Ogólny wzrost sprawności fizycznej, towarzyszący specjalizacji w danej dyscyplinie, prowadzi zawsze do poprawy wyników.

Systematyczne ćwiczenia pozwalają również zwiększyć wiarę we własne siły, dodają optymizmu i budują przekonanie o zdolności pokonywania przeszkód wynikających z fizycznych ograniczeń.

Przed pierwszym treningiem w większości nowoczesnych klubów i siłowni, drogą telefoniczną lub mailową można uzyskać informację o możliwościach oferowanych osobom niepełnosprawnym z konkretną dysfunkcją. Na miejscu warto natomiast skorzystać z pomocy trenera, który pomoże dobrać odpowiedni program ćwiczeń.